Quốc gia khởi nghiệp (II) - Câu chuyện thần kỳ về nền kinh tế Israel

Quốc gia khởi nghiệp

Câu chuyện về nền kinh tế thần kỳ của Israel

Tiếp theo phần I

Bài học 3: Đội nhóm chiến thắng – Tạo ra chiến thắng lớn cho cả đội, sẽ có phần cho đội viên

‘Một người là con số quá nhỏ để thành công’. Người Israel xây dựng mối quan hệ đội nhóm vững chắc. Ngay từ trong quân đội, họ đã được rèn luyện cách sống ít thứ  bậc, ‘không phân chia giọng nói tiếng cười, cùng bắt tay nhau ta kết đoàn thân ái, trao cho nhau những gì thiết tha’. Họ đã có nhiều cơ hội để làm việc chung với nhau. Trong quân đội, bạn phải hợp tác và tin tưởng vào đồng đội của mình để khỏi bị chết. Sự sai lầm, thông tin thiếu chính xác, không tin cậy sẽ dẫn đến tổn thất về sinh mạng và đánh mất chiến thắng. Do đó, chính trong môi trường sinh tử cận kề, họ không khác gì những người anh em. Họ đã có thời gian để chia sẻ, tâm sự, tin tưởng và giao phó sinh mạng mình cho người bạn. Nhiều khi mối quan hệ như vậy còn sâu sắc hơn cả mối quan hệ máu mủ.

Doanh nghiệp phải giữ uy tín bằng bất cứ giá nào. Mặc dù đã được tập đoàn Intel đầu tư nhà máy sản xuất chíp hiện đại tại Israel, họ phải đối mặt với cuộc chiến tranh có thể xảy ra và ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của nhà máy. Khi đó giám đốc Intel - Israel vẫn cam kết rằng, nếu chiến tranh xảy ra, chúng tôi vẫn sản xuất và tăng công suất lên gấp đôi. Chiến tranh tàn khốc xảy ra thật, bom phi thẳng vào nhà máy. Tuy nhiên những công nhân, kỹ sư của họ vẫn làm việc và thực hiện cam kết đến cùng. Đó chính là phong cách và giá trị của doanh nhân Do Thái. Họ hiểu rằng, nếu họ bỏ cuộc, nếu Intel không còn đầu tư nữa thì không chỉ họ mất cơ hội, người lao động mất việc làm, quốc gia họ mất tiền, các đồng nghiệp khác cũng bị tổn hại. Chính vì có tâm thế lớn, họ biết sự thất bại của họ sẽ ảnh hưởng đến cơ hội của nhiều người khác. Đó là lý do để họ làm tất cả, với nỗ lực cao nhất, cam kết lớn nhất cho dù trước mắt họ là bom rơi.

Người Israel cho dù đến đâu, họ đều có mạng lưới quan hệ. Chính mạng lưới quan hệ rộng giúp họ nắm bắt được nhiều thông tin, cơ hội hơn. Những người bạn trong quân ngũ sẽ trở thành những nhà cố vấn khi xây dựng doanh nghiệp. Họ tạo dựng và duy trì mối quan hệ lâu dài với nhau.

Nhà nước và doanh nghiệp cùng là một đội. Khi doanh nghiệp của Israel đã có công nghệ nhưng họ thiếu vốn, kinh nghiêm kinh doanh quốc tế. Bài toán của họ là cần phải thu hút được tài chính quốc tế, kinh nghiệm kinh doanh quốc tế. Nhà nước Do thái đã có những chính sách hiệu quả để thu hút các quỹ đầu tư mạo hiểm. Họ tạo ra môi trường để các doanh nhân & doanh nghiệp Do thái sớm bơi vào biển lớn, với các dòng tiền lớn và dòng chảy công nghệ.  Họ không tư duy cục bộ mà tư duy toàn cục. Doanh nghiệp thắng thì nhà nước thắng, doanh nghiệp thua thì nhà nước cũng thua theo, do đó, các chính trị gia của Israel , những người lãnh đạo về doanh nghiệp, tài chính, công nghệ, quốc phòng đều có ý thức giúp đội mình thành công. Họ tạo ra các chính sách công nghiệp hiểu quả để thúc đấy sản xuất, thu hút nguồn lực về cho quốc gia và doanh nghiệp của họ.

Bài học 4: Nghịch cảnh là cơ hội – Khó khăn là động lực để  làm tốt hơn nữa

Cuộc sống gồm cả hai mặt, sáng -  tối, ngày - đêm, bình  yên – hỗn loạn. Trong mọi nghịch cảnh đều có cơ hội đi kèm. Người Israrel thể hiện tinh thần đó một cách rõ nét nhất. Họ vận dụng sức sáng tạo để chuyển hóa những khó khăn, sự phản bội, sự thiếu thốn trở thành cơ hội và động lực để tiến lên.

Đối với người Israel, an toàn về lương thực , thực phẩm trong bối cảnh bị cấm vận và thiếu thốn tài nguyên là chuyện không tưởng. Nhưng họ tìm ra các công nghệ để tưới nước nhỏ giọt nhằm vẫn đạt được mục đích làm cây có nước nhưng với ít lượng nước nhất có thể. Họ tìm ra các tái chế các nguồn nước để sử dụng lại. Họ tìm ra giải pháp để nuôi cá trên sa mạc mà nhiều người khi mới chỉ nghe đến đã không thể nào chấp nhận được. Đối với họ khó khăn giúp họ có động lực  sáng tạo tốt hơn.

Khi luôn phải đứng trong vòng vây của kẻ thù, quân đội của Israel phải đối mặt với các thiếu thốn về vũ khí nhằm chống lại các kình địch xung quanh. Khi đó nước Pháp đã hứa sẽ giúp họ vũ khí để phục vụ chiến tranh. Tuy nhiên vào lúc cuối, thì thủ tướng Pháp, De Gaulle đã quay ngoắt 180 độ với thông điệp là “nước Pháp không có bạn, chỉ có lợi ích”. Khi đó Israel không còn cách nào khác phải  TỰ xây dựng nền công nghệ quốc phòng. Họ đã từng bước xây dựng được nhà máy sản xuất máy bay, họ đã làm được nhà máy nguyên tử,…

Mặc dù bị bao vây vì mặt vậy lý những doanh nhân Do thái luôn biết tìm kiếm các cơ hội ngoài biên giới và tìm đến những nơi đang cần giải pháp của họ. Họ đã có rất nhiều doanh nghiệp khởi sự (start up) được mua lại bởi các công ty  lớn của Mỹ. Hiện nay trong thị trường mua bán các doanh nghiệp start up, Israel là lựa chọn hàng đầu để các quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ đến để săn lùng.

Iscar là công ty Israel được Warren Buffet mua lại, có nhà chính và các cơ sở nghiên cứu phát triển bị hai lần đe dọa tấn công bằng tên lửa năm 1991, khi cả nước lọt vào tầm ngắm của Saddam Hussein trong cuộc chiến vùng Vịnh và trong cuộc chiến Lebanon năm 2006. Khi được hỏi về tại sao đầu tư vào công ty rủi ro như vậy thì quan điểm trong mắt của Buffet là :’ tài năng của nhân viên, ban quan trị, nền tảng quốc tế của các khách hàng trung thành và thương hiệu mới tạo ra giá trị của Iscar, cho dù nhà máy trung bóm thì vẫn không đại diện cho rủi ro’.

Khi cuộc chiến thực sự diễn ra, tên lửa rơi vào nhà máy thì câu trả lời của ban lãnh đạo công ty như sau : “chúng tôi sẽ tiếp tục với nửa số nhân viên còn lại, nhưng chúng tôi đảm bảo mọi khách hàng sẽ được giao hàng đúng hẹn hoặc thậm chí sớm hơn” . Mặc dù trong suốt cuộc chiến, nhiều công nhân đã phải tạm thời di chuyên gia đình xuống phía nam của đất nước, các khách hàng vẫn không hay biết. “chúng tôi có mất thời gian để điều chỉnh, nhưng chúng tôi không bỏ lỡ chuyến hàng nào”, “với khách hàng của chúng tôi trên thế giới, thì không có cuộc chiến nào cả”.

Chúng ta thường nói, ‘trong hoạn nạn mới biết bạn thân’, ‘lửa thử vàng, gian nan thử bạn’. Với người Do Thái, nghịch cảnh làm phẩm chất của họ đẹp hơn, sáng tỏ hơn. Họ không lấy nghịch cảnh để bao biện, đổ lỗi. Họ lựa chọn nghịch cảnh trở thành cơ hội giúp họ sáng tạo hơn, cam kết hơn và mạnh mẽ hơn.

Tóm lại, câu chuyện thần kỳ về nền kinh tế Israel được viết nên bởi những con người, những doanh nhân với khát vọng và trách nhiệm. Họ luôn tạo ra các giá trị lớn để phục vụ tốt hơn cho dù khi làm điều đó họ phải đối mặt với vô vàn thách thức. Nhưng không bao giờ đó là nguyên nhân chặn đứng họ, ngược lại, đấy chính là động cơ cho họ tạo ra đột phá. Phép màu, sự thần kỳ không phải điều gì đặc biệt ngoài việc đối mặt với nghịch cảnh khủng khiếp với tâm hồn bình an. 

Nguyễn Phú Trung

Đọc thêm: Làm thế nào để xây dựng doanh nghiệp sáng tạo?